Ο Freud (1927) χώρισε τον κόσμο στον αντικειμενικό, ο οποίος διέπεται από την «αρχή της πραγματικότητας», και τον υποκειμενικό, τον κόσμο της «επιθυμίας» του υποκειμένου. Όρισε αδιάκριτα ως ψυχοπαθολογική εκδήλωση κάθε ακραία συναισθηματική, και συμπεριφορική απόκλιση του υποκειμένου από την αρχή της πραγματικότητας.
Ο Donald Winnicott (1971), αντίθετα από τον Sigmund Freud , εισάγει την έννοια του «μεταβατικού χώρου», του ψυχολογικού δηλαδή εκείνου ενδιάμεσου χώρου, ανάμεσα στην αντικειμενική πραγματικότητα και την υποκειμενική της θέαση, ερμηνεία & κατασκευή.
Του προσωπικού εκείνου χώρου που το παιδί, κι αργότερα ο ενήλικος, έχει απόλυτη ανάγκη προκειμένου να εμπεριέξει και να αναπλάσει τα εξωτερικά αντικείμενα (παιχνίδια, σύμβολα), για να τα χρησιμοποιήσει ως γέφυρες υποκειμενικής ενοποίησης και συνδιαλλαγής του ορατού κι απτού κόσμου των αισθήσεων με τον εσωτερικό, ψυχικό και υποκειμενικό κόσμο.
Την στιγμή που το παιδί παίζει με το αρκουδάκι του, ο γλύπτης σκαλίζει το ξύλο ή το μάρμαρο, ο συγγραφέας πιάνει το στυλό για να βάλει τις σκέψεις του στο χαρτί, ο μουσικός γραφεί την μουσική με τις νότες, εκείνη ακριβώς τη στιγμή, δεν αναπαράγει –όπως πιστεύεται- μια μοναχική εμπειρία, δεν είναι δηλαδή μόνος. Αντίθετα, χρησιμοποιεί ασυνείδητα την ενυπάρχουσα, εσωτερικευμένη αναπαράσταση μιας διαπροσωπικής σχέσης, για να μετουσιώσει την ύλη, σχετιζόμενος με το αντικείμενο, μεταμορφώνοντάς το σε όργανο δημιουργίας και κατασκευής νέων σχεσιακών εμπειριών.
Χρησιμοποιώντας δηλαδή ο άνθρωπος από παιδί το χώρο της μετάβασης ως ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στη εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα, γίνεται δημιουργός, επιλύει τις συγκρούσεις του, και παράγει πολιτισμό.
Αντίστοιχα, η πίστη, οι αναπαραστάσεις του Θεού, τα θρησκευτικά σύμβολα, και η προσευχή, κατά τον Meissmer (1984), είναι μεταβατικά φαινόμενα, βρίσκονται στο νευραλγικό μεταίχμιο υποκειμενικού & αντικειμενικού κόσμου.
Ο άνθρωπος έχει ανάγκη τον μεταβατικό ψυχικό εκείνο χώρο μέσα στον οποίον η υποκειμενική φαντασία, αντλώντας προϋπάρχον υλικό απ’ την παράδοση, δημιουργεί την αληθινά βιωμένη εμπειρία του Θεού.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, αποκαθίσταται η φροϋδική σχέση ανάμεσα στην «ψευδαίσθηση» του φανταστικού κόσμου και την απτή εμπειρία του «πραγματικού».
«…Στην καθημερινή γλώσσα, η αυταπάτη και η πραγματικότητα είναι έννοιες αντίθετες, αμοιβαία αποκλειστικές. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως στον προσωπικό χώρο της μεταβατικής πραγματικότητας, όπου οι διαστάσεις της εμπειρίας, ψευδαισθητικές και πραγματικές, αλληλοδιεισδύουν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορούν να διαχωριστούν χωρίς να καταστρέψουν ό,τι είναι ουσιώδες για την εμπειρία…» (Rizzuto, 1979).
Η αυταπάτη λοιπόν δεν αποτελεί εμπόδιο για να βιώσει κανείς την πραγματικότητα. Αντίθετα, είναι το μέσο για να αποκτήσει πρόσβαση σ’ αυτήν.
Η ψυχική υγεία δεν συνίσταται στον διαχωρισμό του πραγματικού από το επιθυμητό, όπως έλεγε ο Freud, αλλά στην συνεχόμενη ανάμειξη και ανταλλαγή τους. Το ανθρώπινο πνεύμα τρέφεται μέσα στην «αυταπάτη», αναπτύσσεται, «εγκυμονεί» και αποκαλύπτει τον εαυτό του στις ύψιστές του εκδοχές .
Ο ψυχολογικός αναγωγισμός (ο Θεός ως δημιούργημα της ανθρώπινης επιθυμίας & φαντασίας) δεν αναιρεί τον θεολογικό αντικειμενισμό (ο Θεός ως εύρημα, ως αποκάλυψη της αλήθειας).
Την ώρα που το παιδί συζητά με το αρκουδάκι του, κατασκευάζει, αλλά και συγχρόνως ανακαλύπτει τον εαυτό του, με μοχλό μια μεταιχμιακή σχέση (δηλ. σχέση ανάμεσα στα όρια της φαντασίας και την πραγματικότητας).
Την ώρα που ο πιστός προσεύχεται στον εσταυρωμένο Χριστό, δημιουργεί και αποκτά την βιωματική εμπειρία της τέλειας εκδοχής του ιδανικού του εαυτού, με αφορμή την μεταιχμιακή σχέση του με το σημαινόμενο πρόσωπο δια του συμβόλου του σταυρού. Ταυτόχρονα, είναι δυνατόν, δια μέσου αυτής της σχεσιακής εμπειρίας, να του αποκαλυφθεί η υπερ-προσωπική διάσταση του εαυτού του, ως αποτέλεσμα της συμβολικής διαπροσωπικής του σχέσης με το μεταβατικό του αντικείμενο.
